คืออะไร
ภาวะที่หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อนออกจากแนวกระดูกสันหลัง และมีการกดทับไขสันหลังหรือรากประสาท ส่งผลให้เกิดอาการปวด กล้ามเนื้ออ่อนแรง และชาตามตำแหน่งที่เส้นประสาทระดับนั้นมาเลี้ยง
สาเหตุเกิดจากอะไร
- อายุที่เพิ่มมากขึ้น : โครงสร้างกระดูกและหมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อมสภาพลง ทำให้การรับน้ำหนักและส่งผ่านแรงไม่ดีเหมือนก่อน ส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บและเคลื่อนออกจากแนวเดิมได้
- อุบัติเหตุหรือการใช้งานผิดท่า : ท่าทางการก้มหลังยกของที่มีน้ำหนักมาก และ/หรือร่วมกับการบิดหมุนลำตัว ทำให้มีการฉีกขาดหรือเคลื่อนตัวของหมอนรองกระดูกสันหลังได้
- ท่าทางการนั่งหรือยืนนานๆ : ท่านั่งไหล่ห่อ คอยื่น หลังค่อม ทำให้การกระจายน้ำหนักที่หมอนรองกระดูกสันหลังไม่ปกติ
- กล้ามเนื้อแกนกลางลำตัวไม่แข็งแรง : ทำให้โครงสร้างกระดูกต้องรับภาระมากขึ้น และเกิดการบาดเจ็บได้ง่าย
ระดับความรุนแรง
- Disc Bulging : มีการเคลื่อนตัวของหมอนรองออกมาเล็กน้อย ยังไม่มีการฉีกขาดของเยื่อหุ้มชั้นนอก
- Disc Protrusion : มีการเคลื่อนตัวของหมอนรองออกมามากขึ้น แต่ยังไม่มีการฉีกขาดของเยื่อหุ้มชั้นนอกเช่นกัน
- Disc Extrusion : เยื่อหุ้มชั้นนอกมีการฉีกขาด ทำให้โครงสร้างชั้นในเริ่มเคลื่อนออกมาข้างนอก
- Disc Sequestration : เยื่อหุ้มชั้นนอกมีการฉีกขาด ทำให้โครงสร้างชั้นในเคลื่อนออกมาข้างนอกเยอะ
อาการที่เกิดขึ้น
- ปวดหลังร้าวลงขา
- อาการชาตามตำแหน่งที่เส้นประสาทถูกกดทับมาเลี้ยง
- อาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อที่เส้นประสาทถูกกดทับมาเลี้ยง
- อาการมากขึ้นเมื่อมีแรงเบ่ง ไอ จาม
- หากมีการกดทับรุนแรง อาจมีปัญหาในการควบคุมปัสสาวะ หรืออุจจาระ
การดูแลตัวเองเบื้องต้น
- หลีกเลี่ยงท่าทางที่ทำให้อาการมากขึ้น เช่น การก้ม การเบ่งแรงๆ การอยู่ท่านั่งหรือยืนนานๆ
2. ใช้ท่าบริหารเบื้องต้น เช่น นอนคว่ำ เพื่อลดแรงกดที่หมอนรองกระดูกสันหลัง
3. หากอาการไม่ดีขึ้น ชาหรืออ่อนแรงมากขึ้น ควรปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบำบัดเพื่อประเมินอาการเพิ่มเติม
การรักษาทางกายภาพบำบัด
- ลดอาการปวด อาการชา และการกดทับเส้นประสาท ด้วยเครื่องมือกายภาพบำบัด ร่วมกับเทคนิคมือ เช่น การดัด ดึงข้อต่อ
- ออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรงกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัว และออกกำลังกายด้วยท่าเฉพาะสำหรับภาวะหมอนรองกดทับเส้นประสาท (McKenzie Exercise) เพื่อลดปวด และลดการกดทับเส้นประสาท
